Door een aantal maatschappelijke en politieke groeperingen wordt momenteel gepleit voor een vleestaks. Dit onder het mom van true pricing waarmee ook bepaalde externe kosten van de productie van vlees aangerekend zouden moeten worden aan de consument.

De COV is van mening dat een verhoging van de vleesprijs realistisch is in het kader van de verdere verduurzaming van de productie en de transitie die de sector hiervoor moet maken. Deze transitie vraagt investeringen en extra productiekosten van de sector, die moeten worden terugverdiend via een hogere prijs. Deze prijs moet wel tot stand komen door marktwerking en niet door middel van een heffing of belasting. Een dergelijke meerprijs moet dan ook in haar geheel terugvloeien naar de gehele keten.

In haar kamerbrief  van eind september 2020 nodigde LNV-minister Carola Schouten relevante partijen uit de noodzaak en mogelijkheden van een reële vleesprijs gezamenlijk te onderzoeken. De COV is voorstander van reële vleesprijzen en heeft de uitnodiging welwillend geaccepteerd.

Sinds tientallen jaren investeert de hele vleesketen – van boer tot retail en food service – jaarlijks miljoenen euro’s in verduurzaming van de productie. Daarbij worden grote resultaten geboekt in de vorm van het verlagen van de uitstoot van CO2, het verbeteren van het dierenwelzijn (bijvoorbeeld het Beter Leven Keurmerk), de introductie van duurzame marktconcepten en verruiming van het biologisch .

Meerdere initiatieven zijn daarnaast in gang gezet om nog verdere verduurzamingsstappen te zetten, onder andere vanuit de Coalitie Vitale Varkenshouderij en de Stichting Brancheorganisatie Kalversector, het klimaatakkoord en de brede Farm-to-Forkstrategie van de Europese Commissie.

Een reële, hogere vleesprijs is daarom realistisch in het kader van de verduurzaming van de productie en de transitie die de sector hiervoor moet maken. De meeropbrengst zou rechtstreeks en volledig terug moeten vloeien naar de gehele keten en zo de extra kosten en investeringen vergoeden. Deze meerkosten en investeringen spelen bij de boer maar ook verderop in de keten, zoals bij de vleesverwerkende industrie (slachterijen), logistiek en transport, en detailhandel.

De extra kosten voor duurzaam produceren kunnen het beste  zichtbaar worden gemaakt en worden beprijsd in door consumenten en retail geaccepteerde en beloonde marktconcepten zoals het Beter Leven Keurmerk. Deze concepten zullen verder verbreed worden met relevante duurzaamheidsaspecten. Naast de retail zullenfoodservice, restaurants en slagers in deze concepten betrokken dienen te worden.

Verduurzaming vanuit de markt via Marktconcepten is ook uit het oogpunt van kosteneffectiviteit te verkiezen boven verduurzaming door middel van het innen en herverdelen van een door de overheid opgelegde vleestaks. Uit de brief van de minister van Financiën Hoekstra aan de Tweede kamer d.d. 1 mei 2020 blijkt tevens dat de invoering van een heffing of belasting op vlees stuit op zeer grote juridische obstakels en zeer complex zal zijn in de uitvoering. Daarnaast wordt het effect  (op het verbeteren van de duurzaamheid) door minister Hoekstra ernstig in twijfel getrokken.

Tevens dient vastgesteld te worden dat de productie van voedsel en andere consumptiegoederen in brede zin ten algemene maatschappelijke kosten met zich mee brengt. Het alleen doorberekenen van deze externe kosten in de prijs van vlees zou een vertekend en onjuist beeld geven richting de consument en is derhalve vanuit verduurzamingsperspectief een gratuit gebaar. Om een gelijk speelveld te garanderen en om de zou de invoering van extra beprijzing op basis van maatschappelijke kosten gefaseerd moeten gebeuren voor alle voedingsmiddelen en op Europees niveau  zeker nu vergelijkbare discussies gevoerd worden in het kader van de Green deal en de Farm-to-Fork strategie. Bij de introductie van een vleestaks in Nederland kunnen derhalve vanuit het gelijkheidsbeginsel en proportionaliteitsbeginsel ernstige juridisch twijfels geuit worden.

Naast de juridische obstakels, hoge kosten, problematische uitvoerbaarheid, twijfelachtig effect op duurzaamheid en het creëren van een oneerlijk speelveld wordt met een vleestaks de onterechte suggestie gewekt dat vlees slecht is voor de gezondheid.  Een vleestaks zou vlees ongefundeerd in de hoek plaatsen van roken, alcohol en suiker, producten met zware negatieve gezondheidseffecten. Het consumeren van vlees heeft diverse positieve effecten. Vlees is immers een belangrijke bron van eiwitten, vitaminen en mineralen, wat bevestigd wordt door de positie van vlees in de schijf van vijf. Het is een betaalbare en hoogwaardige voedingsbron voor consumenten met een lager inkomen en bevat belangrijke bouwstoffen  voor jonge kinderen, ouderen en mensen met een zwakke gezondheid.

Gezien het belang van vlees in het voedselpatroon van 95% van de Nederlanders en de complexiteit van de gehele keten van boer tot bord, is het onderzoeken van de mogelijkheden en effecten van een reële vleesprijs, zoals voorgesteld door minister Schouten, de juiste stap.